چشم‌انداز اقتصاد ایران بیش از هر زمان دیگری به یک دوگانگی ساختاری گره خورده است: از یک سو، تمرکز دولت بر اعمال انضباط در سطح خرد (Micro) از طریق ابزارهای نظارتی و مالیاتی، و از سوی دیگر، وابستگی مطلق سرنوشت کلان (Macro) اقتصاد به متغیر برون‌زا و تعیین‌کننده مذاکرات هسته‌ای. سیگنال‌های اخیر در حوزه‌های بهداشت، مالیات و دیپلماسی، قطعاتی از یک پازل پیچیده را تشکیل می‌دهند که استراتژی فعلی حاکمیت برای مدیریت وضعیت موجود را رمزگشایی می‌کند.
دکترین انضباط داخلی: اقتدار نظارتی و انقباض مالی
اقدامات اخیر دولت جدید، نشان از یک استراتژی مشخص برای «اقتدارگرایی نظارتی» و «انضباط مالی» دارد. دستور توقف فروش اینترنتی دارو، فراتر از یک تصمیم بخشی، نمادی از اولویت‌بخشی به ساختارهای سنتی و قابل کنترل در برابر پلتفرم‌های دیجیتال نوظهور و بعضاً غیرقابل پیش‌بینی است. این اقدام، یک سیگنال واضح برای ترجیح کنترل بر نوآوری در حوزه‌های حساس است.
به موازات این رویکرد، جهش در وصول مالیات‌های معوقه و شناسایی فرار مالیاتی، بازوی دیگر این استراتژی را به نمایش می‌گذارد. در غیاب درآمدهای نفتی پایدار، دولت به ناچار به سمت انقباض مالی از طریق افزایش ضریب نفوذ مالیاتی حرکت کرده است. این سیاست، یک اقدام ضروری برای بقا و تأمین حداقل‌های بودجه‌ای است، اما به تنهایی نمی‌تواند محرک رشد اقتصادی باشد. در واقع، این دو سیاست، تاکتیک‌هایی برای مدیریت یک اقتصاد تحت فشار هستند، نه استراتژی‌ای برای گذار به توسعه پایدار.
مذاکرات هسته‌ای: لنگرگاه انتظارات و متغیر مسلط
تمام تلاش‌ها برای بهینه‌سازی در سطح خرد، در نهایت به متغیر مسلط و برون‌زای مذاکرات هسته‌ای با غرب وابسته است. پافشاری ایران بر حق غنی‌سازی، یک "خط قرمز" تاکتیکی نیست، بلکه هسته اصلی "دکترین استقلال استراتژیک" این کشور است که بر پایه بی‌اعتمادی تاریخی و با هدف پیشگیری از آسیب‌پذیری‌های آتی در حوزه‌های انرژی و سلامت بنا شده است.
نتیجه این مذاکرات، اقتصاد ایران را بر سر یک دوراهی حیاتی قرار می‌دهد:
- سناریوی توافق: این سناریو به معنای آزادسازی پتانسیل‌های حبس‌شده اقتصاد است. ثبات‌بخشی به بازار ارز، کاهش ریسک سیستماتیک کشور، حذف هزینه‌های سربار مبادلاتی و مهم‌تر از همه، شکستن لنگرگاه انتظارات تورمی، پیامدهای مستقیم آن خواهد بود.
- سناریوی شکست: این سناریو به معنای تداوم وضعیت فعلی، یعنی تعمیق رکود تورمی، تشدید فشار بر منابع ارزی و استمرار سیاست‌های انقباضی داخلی است که در بلندمدت، فرسایش سرمایه اجتماعی و اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.
مطالعه موردی (Case Study): صنعت روغن نباتی به مثابه یک میکروکازم
صنعت روغن‌های خوراکی به عنوان یک نمونه‌ی مطالعاتی کوچک (Microcosm)، به شکلی شفاف نشان‌دهنده میزان آسیب‌پذیری اقتصاد ایران از شوک‌های ارزی و تنگناهای تجاری است. این صنعت با وابستگی شدید به واردات مواد اولیه، مستقیماً با سه ریسک کلیدی دست به گریبان است:
- ریسک تخصیص و تأمین ارز: عدم قطعیت در دسترسی به منابع ارزی با نرخ قابل توجیه.
- هزینه‌های سربار ناشی از تحریم: هزینه‌های واسطه‌گری و ریسک انتقال پول که مستقیماً بهای تمام‌شده را هدف می‌گیرد.
- آسیب‌پذیری سودآوری از نوسانات نرخ تسعیر: نوسانات نرخ ارز به سرعت حاشیه سود شرکت‌ها را فشرده می‌سازد.
چشم‌انداز سهام گروه روغنی: تحلیل سناریو
شرکت‌های این گروه در بازار سرمایه، از جمله غبشهر، غمارگ و وبشهر، به عنوان یک شاخص پیشرو (Leading Indicator) برای سنجش تأثیر مذاکرات عمل می‌کنند.
- سناریوی توافق (Bullish Scenario): گشایش در کانال‌های مالی بین‌المللی، هزینه تأمین مالی و بهای تمام‌شده را به شدت کاهش داده و به یک تعدیل مثبت و جهش در سودآوری هر سهم (EPS) منجر خواهد شد. کاهش ریسک سیستماتیک، زمینه را برای ارزیابی مجدد و افزایش نسبت قیمت به درآمد (P/E Ratio) این شرکت‌ها فراهم کرده و آن‌ها را به یکی از اصلی‌ترین منتفعان توافق احتمالی تبدیل می‌کند.
- سناریوی شکست (Bearish Scenario): این شرکت‌ها در جنگ فرسایشی با تورم مواد اولیه و قیمت‌گذاری دستوری باقی خواهند ماند. حاشیه سود آن‌ها تحت فشار دائمی خواهد بود و سهامشان ماهیتی "تدافعی" (Defensive) خواهد داشت تا "رشدی" (Growth). عملکرد آن‌ها در بهترین حالت، تابعی از نرخ تورم عمومی خواهد بود و ریسک‌های عملیاتی در سطح بالایی باقی می‌ماند.
جمع‌بندی تحلیلی
اقتصاد ایران بر روی یک گسل سیاستی-اقتصادی قرار گرفته است. اقدامات انضباطی داخلی، هرچند ضروری، اما ماهیتی تسکینی دارند و درمان نهایی نیستند. کلید خروج از این وضعیت، نه در سیاست‌های داخلی، که در حل مناقشه خارجی نهفته است. از این رو، جهت‌گیری آتی بازارها و سرنوشت صنایع کلیدی، نه در راهروهای وزارت اقتصاد، که در اتاق‌های مذاکرات دیپلماتیک تعیین خواهد شد و فعالان اقتصادی هوشمند، سیگنال‌های استراتژیک را از آنجا دریافت می‌کنند.
شرکت ابتکار شیمی- دکتر میلاد چنگلوایی
برای سفارش انواع روغن های نباتی(خام یا تسویه) و روغن های پالم با ما تمسا بگیرید.
مهندس محمد سینا 09126174663
دکترمهرداد سینا 09127308539
دکتر میلاد چنگاوایی 09123176891
