موضوع: بررسی شواهد علمی خواص روغن کانولا در ارتقاء سلامت انسان
برگرفته از مقالهی علمی منتشرشده در نشریه Nutrition Reviews (2013)
مقدمه و روششناسی
روغن کانولا که از دانههای گیاه Brassica napus استخراج میشود، یکی از سالمترین روغنهای گیاهی شناختهشده در سراسر جهان است. این روغن دارای میزان پایین اسیدهای چرب اشباع (کمتر از ۷٪) و مقادیر قابل توجهی اسیدهای چرب تکاشباع (MUFA) و چنداشباع (PUFA) از جمله اسید اولئیک، لینولئیک و آلفا-لینولنیک است. همچنین روغن کانولا حاوی فیتواسترولها و توکوفرولهای مفید برای سلامت قلب و عروق میباشد.
پس از اصلاح نژاد گیاه کلزا در دهه ۱۹۷۰ در کانادا، روغن کانولا با هدف مصرف انسانی تولید و در سال ۱۹۸۵ مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) قرار گرفت. در سال ۲۰۰۶، FDA مجوز استفاده از ادعای سلامت برای روغن کانولا را صادر کرد که بر اساس آن، مصرف روغن کانولا میتواند با جایگزینی چربیهای اشباع، خطر بیماریهای قلبی را کاهش دهد.
هدف از این گزارش
شرکت ابتکار شیمی با هدف ارتقاء آگاهی عمومی و تخصصی در زمینهی تغذیه سالم، اقدام به بررسی یافتههای علمی منتشرشده دربارهی تأثیرات روغن کانولا بر شاخصهای سلامت از جمله پروفایل لیپیدی، حساسیت به انسولین، التهاب، اکسیداسیون لیپیدها، متابولیسم انرژی و سرطان نموده است.
روش بررسی
این گزارش بر اساس جستجوی گسترده در پایگاههای علمی معتبر مانند PubMed، SCOPUS و Web of Science تهیه شده و تنها مطالعات مداخلهای انسانی مورد بررسی قرار گرفتهاند. در مجموع، بیش از ۴۰۰ مقاله اولیه بررسی و در نهایت حدود ۷۰ مطالعه معتبر انتخاب و تحلیل شدهاند.
یافتههای کلیدی
۱. اثر بر لیپیدهای خون
روغن کانولا بهطور مداوم باعث کاهش کلسترول کل (TC) و کلسترول LDL (LDL-C) در مقایسه با رژیمهای حاوی چربیهای اشباع شده است.
کاهش TC: بین ۶ تا ۲۲٪
کاهش LDL-C: بین ۱۰ تا ۲۹٪
اثر بر HDL-C: در اغلب مطالعات خنثی بوده یا کاهش جزئی داشته است
اثر بر TAG: در برخی مطالعات کاهش مشاهده شده است
در مقایسه با روغنهای دیگر مانند زیتون، آفتابگردان و ذرت، روغن کانولا عملکرد برابر یا بهتری در کاهش LDL-C داشته است.
۲. اکسیداسیون LDL و پراکسیداسیون لیپیدی
برخلاف تصور اولیه، روغن کانولا با وجود داشتن اسیدهای چرب چنداشباع، باعث افزایش اکسیداسیون LDL نشده است. برخی مطالعات حتی کاهش حساسیت LDL به اکسیداسیون را گزارش کردهاند، بهویژه در روغنهای کانولای فشردهشده در سرما.
۳. التهاب و انعقاد خون
روغن کانولا اثرات ضدالتهابی و ضد انعقادی خفیفی نشان داده است:
کاهش تجمع پلاکتها در مقایسه با رژیمهای پرچرب اشباع
کاهش فعالیت فاکتور انعقادی VII
افزایش سطح توکوفرولها (بهویژه گاما-توکوفرول) که نقش آنتیاکسیدان دارند
۴. متابولیسم انرژی و وزن بدن
شواهد کافی برای تأثیر روغن کانولا بر کاهش وزن یا افزایش مصرف انرژی وجود ندارد. برخی مطالعات افزایش سیری (احساس پری) را گزارش کردهاند، اما این اثرات قوی و قطعی نیستند.
۵. حساسیت به انسولین و تحمل گلوکز
در برخی مطالعات، روغن کانولا در مقایسه با چربیهای اشباعشده باعث بهبود تحمل گلوکز و حساسیت به انسولین شده است. اما نتایج در این زمینه ناهمگون بوده و نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.
۶. سرطان
شواهد محدودی از مطالعات حیوانی و سلولی نشان میدهد که روغن کانولا ممکن است رشد تومورهای سینه و روده را کاهش دهد. اما در انسان هنوز مطالعهی بالینی مشخصی در این زمینه انجام نشده است.
نتیجهگیری و پیشنهادها
نتیجهگیری کلی
بر اساس شواهد علمی موجود، روغن کانولا یکی از سالمترین روغنهای گیاهی است که میتواند بهطور مؤثر در کاهش کلسترول کل و LDL-C نقش داشته باشد. همچنین، این روغن اثرات مثبت بالقوهای بر کاهش التهاب، بهبود حساسیت به انسولین و جلوگیری از اکسیداسیون LDL دارد. اگرچه برخی یافتهها نیاز به تأیید بیشتر دارند، اما در مجموع، جایگزینی روغن کانولا بهجای چربیهای اشباعشده توصیه میشود.
محدودیتها
تنوع در طراحی مطالعات و جمعیت مورد بررسی
کمبود مطالعات بلندمدت و یکنواخت
عدم قطعیت در برخی حوزهها مانند سرطان و متابولیسم انرژی
پیشنهادهای شرکت ابتکار شیمی
شرکت ابتکار شیمی با اتکا بر یافتههای علمی معتبر، استفاده از روغن کانولا را بهعنوان جزئی از رژیم غذایی سالم توصیه مینماید. این شرکت همچنین از ادامهی حمایت از پژوهشهای علمی در حوزهی تغذیه و سلامت حمایت کرده و آمادگی خود را برای همکاری با مراکز تحقیقاتی و صنایع غذایی اعلام میدارد.
پیام نهایی
روغن کانولا، فراتر از یک چربی خوراکی، یک انتخاب هوشمندانه برای سلامت قلب، کنترل کلسترول و پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر است. شرکت ابتکار شیمی با افتخار این محصول را بهعنوان بخشی از سبد غذایی سالم جامعه معرفی مینماید.
نویسنده : دکتر میلاد چنگلوایی
شرکت ابتکار شیمی
